ELECCIÓNS AO PAZO DO HÓRREO

Xa está formalizado o que se sabía hai días: que o 12 de xullo é a data na que a xente de Galiza vai concorrer ás urnas para elexir ás deputadas e deputados do pazo do Hórreo. Realmente, era un caso típico do “xeneral no seu labirinto”. En aplicación da Lei electoral galega a votación se ten que producir antes do 31 outubro e, desde logo, todas as datas son dubidosas nunha situación sanitaria como a actual, pragada de incertezas. Que Feixóo escolleu a que, ao seu xuízo, máis lle conviña aos seus intereses é obvio, nada novo que non sucedera despois do 2013. Cousa distinta é que acerte nas súas cábalas e que o pobo lle regale unha re-elección calquera cousa menos que merecida. Pero coido que a oposición se equivoca cando critica a decisión, máxime cando hai tantas dúbidas da evolución da pandemia nos vindeiros meses. O que nos temos que esixir como mínimo é que se cumpra a lei. Vaia, que votemos.

Logo están as condicións obxectivas, que lle son tan adversas á oposición. A campaña vai ser especialmente difícil, coas restricións na convocatoria de actos públicos e cuns medios de comunicación abafantes, ben a disposición directa da Xunta do PP –caso da compañía pública de radio e televisión, exemplo das máis rexeitabeis prácticas de submisión ao poder e de represalia ás persoas discrepantes-, ben indirecta, regados con axudas públicas e controlados nun exemplo paradigmático de confusión entre información e opinión –como sucede, en particular, non únicamente, con La Voz de Galicia, outrora digno xornal e hoxendía mendaz correa de transmisión do Partido Popular-. É certo que Feixóo vai competir dopado, pero iso vai ser o mesmo o 12 de xullo ou outro día.

Por iso, hai que competir e competir duro e co convencemento de termos a razón e a xustiza da nosa parte. Hai que trasmitir a idea de que Feixóo ten que render contas ante nós.  Máis de 33 anos do PP desde 1981 imposibilitaron que en Galiza xurdira unha expresión semellante a accountability porque nen Fernández Albor, nen Fraga Iribarne nen moito menos Núñez Feixóo endexamais explicaron as cadansúas non-xestións. Unicamente as xanelas de de González Laxe e Pérez Touriño limparon algo a escuridade de San Caetano. Por comezar polo máis recente, que fixo a Xunta na situación de pandemia agás poñer paos nas rodas da xestión estatal e exercer delealdade tras deslealdade? Como, por desgraza, tería padecido a nosa cidadanía se esa manda de mediocres que nos “gobenan” en Galiza non tivese sido despoxada das súas competencias? Como sería a situación na actualidade se o pobo non se resistise ao desmantelamento da sanidade pública, como con tanta temeridade tentou a Xunta nos últimos anos?

Esta é a relidade. Hai tempo que digo que a Xunta é unha xestoría de moi mala calidade á que as súas competencias lle quedan moi grandes. Leva razón Feixóo cando recorta consellerías. Para o labor de goberno que fai, sobran todas. Sempre fun consciente de que así era en asuntos socio-laborais. E sempre sospeitei que tamén no demáis. Calquera indicador social ou cultural en Galiza leva á conclusión de que estos doce anos foron de perda de case todo. Hai meses traballei arreo no epicentro do ermo poboacional que nos deixa a xestión do PP coa súa inanidade e pensei canto se tería que ter feito. Concellos que hoxe apenas superan os mil habitantes en quince anos non chegarán ás duascentas persoas agás que sexamos quen de liscar a estos ineptos do Pazo de San Caetano. Galiza hoxe non ten política industrial, nen laboral, nen educativa, nen cultural, nen sanitaria, nen social. Ren. Vai a toa con esta xente mesquiña.

Hai que lanzar unha mensaxe de esperanza, como dicían hai máis de vinte anos os socialistas franceses de Lionel Jospin e gañaron contra-prognóstico. Xullo é un calendario tan adverso coma outro calqueira. Claro que os mass media van afogar á disidencia a Feixóo. Iso sabémolo e contra iso hai que loitar. O repartimento de escanos entre os tres partidos que teñen que pactar despois do 12 e xullo é cousa ben secundaria. Hai que traballar transversalmente e ter o convencemento de que a única finalidade é a de derrubar, para ben da nosa xente, a tanta ineptitude. Sería cousa boa que a Xunta tivese por fin a unha presidenta. Pero que o presidente se chamase Gonzalo Caballero ou Antón Gómez-Reino sería un paso de xigante. Por esta esperanza hai que traballar arreo.

Poño como cabeceira destas letras unha foto de nenos e nenas en Sarreaus, como promesa de futuro dunha terra que ten todo por diante con outra clase política ben distinta.

ANTICIPO DA PRESTACIÓN POR DESEMPREGO

Onte se publicou no DOG a “Orde do 24 de abril de 2020 pola que se regula o procedemento e se aproba e se dá publicidade ao modelo de comunicación dos anticipos regulados no Convenio de colaboración entre a Xunta de Galicia, a través da Consellería de Economía, Emprego e Industria, e diversas entidades financeiras para a formalización de anticipos de prestacións por desemprego con orixe en expedientes de regulación temporal de emprego consecuencia da crise económica provocada polo COVID-19”. Do mesmo xeito que case sempre critico á Xunta de Feijóo, teño que valorar hoxe positivamente esta norma, como un bo exemplo de colaboración interinstitucional, lonxe da confrontación que outras veces practica.

O SEPE está afrontando estas semanas unha tensión excepcional dirixida ao recoñecemento e pagamento dunha vaga de prestacións producidas polos ERTES derivados do estado de alarma como endexamáis sucedeu. Mágoa que o fai con medios personais e materiais moi limitados, por mor dos inmensos recortes que as tesoiras do Goberno Rajoy lles practicaron aos servizos públicos de emprego. Aínda hai que escoitar estos días á xente queixarse da incompetencia do SEPE e do Ministerio de Traballo dos retardos no recoñecemento e pagamento da prestación. Ben se entende a tensión da xente desempregada, pero moito peor a postura dalgúns políticos.

Teño a seguridade desta volta de que a Orde non ten a pretensión de contrastar unha Xunta eficaz cun Ministerio ineficaz. De feito, mesmo a Xunta tivo que ampliar o prazo da resolución dos ERTES en cinco días na famosa Orde publicada no DOG do 2 de abril. Sen que, por certo, se me alcance a entender que valor engadido tivo esa disposición en termos de eficacia e de comprobación de ERTES non axustados a Dereito. Desde logo, a Consellaría lle debería unha explicación por iso a toda a clase traballadora afectada.

Con todo, que se implique ás entidades financieiras neste labor de anticipo é o mínimo que se lles pode esixir ás mesmas, desde unha perspectiva da súa responsabilidade social. Por iso hai que felicitarlle ao Conselleiro de Economía, Emprego e Industria. Así mesmo é acaído que lles corresponda ás empresas facer a declaración responsable, para simplificar a xestión e darlles ás persoas afectadas máis seguridade xurídica. O mesmo que foi acaído que se lles impuxera ás empresas tramitar a prestación de desemprego por ERTES no art. 3 do Real Decreto lei 9/2020. Agardo que as empresas se queixen menos do que se queixaron daquela.

O que non se entende e expresa a preguiza da Xunta de Galicia é que non se lles concedesen os anticipos ás empregadas do fogar, aínda pendentes do subsidio extraordinario por falta de actividade previsto no art. 30 do RD-lei 11/2020, máxime estos días nos que se esgota o prazo dun mes para que o SEPE dea canle á súa tramitación. Sen dúbida que sería máis complexo esixirlles colaboración necesaria ás e aos cabezas de familia, pero desde logo que se poderían articular sistemas alternativos. Pero iso é demasiado pedirlle a esta Xunta. O problema é que estas mulleres si que poden estar nunha situación de necesidade máis forte, en moitas circunstancias. Con todo, valan estas letras para pedirlle á Xunta unha ampliación da cobertura a estas mulleres.

En foto non pode ir alguén que non deixe pegada para a historia. Hoxe é obrigada, para alguén que nos deu tanta ledicia.

A DOBRE MORAL

Falar de Feijóo e dobre moral é unha redundancia. Eiquí outro exemplo.

Como é ben coñecido, a disposición adicional séptima do RD-lei 11/2020 supuxo a desafección das cotas de formación profesional para que se poidan dedicar a prestacións e accións do sistema de desemprego. Na Conferencia sectorial de asuntos Laborais, as CC.AA. gobernadas polo PP puxeron o grito no ceo porque iso implicaba a sustracción de cartos que lles correspondían ás Comunidades Autónomas. Unha recidiva do “España nos rouba”, desta volta expresada por “auténticos patriotas”. Ao día seguinte, o noso presidentiño se alporizaba por tamaño agravio. Aos e ás traballadoras galegas se lles impedía ter acceso á formación profesional.

A realidade é moi outra: o que sucedía é que se lle sustraía á Xunta a capacidade de repartir cartos de formación entre os seus amiguiños. Un tópico do que hai bastante literatura na prensa escrita como para esquecerse del. A única política laboral que eu podo recordar da Xunta de Galiza desde o 2009 é o repartimento a esgalla de subvencións e cartos públicos. En realidade, é toda a capacidade de gasto que ten a flamante Consellaría de Economía, Emprego e Industria, como xa demostrou abondo.

No fondo é outro episodio máis do ananismo moral de Mr. Bean. Como o caso de laiarse polo retraso no pagamento da prestación á xente desempregada do noso país logo de que a Xunta decidise alongar o prazo de resolución dos ERTES, nunha decisión que, seica fose legal, pero que era claramente perxudicial para a clase traballadora.

Falo de dobre moral porque hoxe 20 abril, no DOG, “noutras disposicións” sae publicada unha Resolución do 8 abril “pola que se fai público o Acordo do Consello Galego de Cooperativas do 7 de abril de 2020, polo que se autorizan as cooperativas galegas a destinaren o Fondo de Formación e Promoción Cooperativa á promoción social da comunidade para atender necesidades derivadas da pandemia ocasionada polo COVID-19”. É dicir, nos mesmos días nos que Feijóo choraba con desconsolación por esta nova afrenta de Corpes, un órgano presidido polo seu Conselleiro e dominado por un penetrante arrecendo pepero facía exactamente o mesmo no ámbito das cooperativas.

A verdade crúa é que a Consellaría de Economía, Emprego e Industria xamáis soubo como investir os cartos de formación e emprego. Diso hai moitos exemplos. Por suposto que as traballadoras e os traballadores galegos necesitan cartos para se formaren. Pero iso precisaría dunha executoria transparente e clara, dous adxectivos que non cualifican á política da Xunta de Galiza.

Poño en cabeceira a foto de D. Gerardo Crespo, acae moi ben neste comentario.

control horario

Xunto link a artigo que publiquei onte na Voz de Galicia.


https://www.lavozdegalicia.es/noticia/opinion/2019/06/07/os-problemas-do-control-horario/0003_201906G7P16991.htm

EN COMÚN-UNIDAS PODEMOS

Aceptei agradecido o convite que se me expresou para concorrer nesta lista como número 3 pola provincia de Pontevedra, por máis que eu non milito na actualidade en ningunha organización política. Sen que hoxe sexa cousa por cuestión de calendario de expresar propostas concretas, si que me anima a idea de xustificar a miña postura, que apenas dubidei cando Yolanda Díaz me a prantexou.

No noso país o modelo de país e o modelo de sociedade van xunguidos, moito máis que noutros do Estado español. Non vai ocorrer un cambio transformador en Galiza por máis que veñan un pequeno feixe de investimentos finalistas, senón porque haxa unhas políticas de bo goberno que sosteñan unha acción que cree condicións de progreso. Esas condicións das que tanto nos afastou o ananismo político do Partido Popular de Fraga Iribarne e de Núñez Feijóo na súa viaxe cara a inanidade e desaparición definitiva de nós como pobo e como persoas individuais.

Temos o inimigo na antipolítica que se vai facendo desde as primeiras eleccións autonómicas en Galiza, con esas pequenas illas de esperanza que foron os gobernos de González Laxe e de Pérez Touriño. Pero tamén nunha España que o centralismo autoritario-conservador ven concebindo como de suxeitos desiguais e de habitantes periféricos sen dereitos. É un paradoxo que o marketing político destes días se centre na “España despoboada” cando o 29 de abril a algúns non lles importará ren o que pase alén da contorna das grandes ciudades. Galiza, por responsabilidade gravísima da dereita, vai camiño de liderar ese ermo poboacional, cando quedan tan poucas meniñas entre nós que vaian ser nais dentro de vinte anos.

Neste contexto, os grandes retos son a sanidade universal e de calidade, a educación pública e absolutamente gratuíta, a elevación da renda persoal e familar dos nosos individuos e das nosas familias, o traballo digno e con dereitos, a xeración de capacidades e condicións para o investimento produtivo en Galiza, a igualdade material –non exclusivamente formal- con outras partes do Estado e, en xeral, a mellora dun benestar que produza unha sociedade con azos de crecer. Coio que todo iso o representa a candidatura na que me integro.

Doutras pode predicarse case o mesmo, sen dúbida. Pero hai un elemento diferencial, decisivo, que é a vontade de sermos protagonistas da acción de goberno. Fóra das persoas que asuman as concretas responsabilidades, as iniciativas xenuínamente igualitarias non van ir da man dun goberno do PSOE moi ben guiadiño pola súa alma liberal. Teñen que vir da agrupación política na que nos inserimos e que vai tinguir a política das cores da igualdade material e do progreso social.

Ten que ser ademáis a barreira decisiva para que non colla o leme do poder esta dereita neo-franquista que propón o líder do PP e pola que se decantou decisivamente o partido que, por desgraza, sostén noso “goberno” autonómico. Ademáis, hai que lanzarlle a mensaxe de que os seus tempos en Galiza xa van rematar e que xurdirá outra Xunta que, ista si, vai mellorar as condicións de vida da nosa xente.

EN DEFENSA DE ANA PONTÓN

Leín onte nun periódico local que certas parlamentarias, altos cargos o concelleiras do Partido Popular convocaran unha rolda de prensa para esixirlle á voceira nacional do BNG unha rectificación. Aparentemente, esta semana ela lle instou ao presidente da Xunta, Mr. Bean, a que amosase que non forma parte de ningunha das mandas que hai na política, na xustiza e nas institucións. Seica a estas mulleres lles pareceu que a señora Pontón ofendeunas pola connotación que a palabra “manda” ten con un coñecido delicto que se produciu en Iruñea no 2016, de moita conmoción xeral.

Vai por diante que non teño unha relación cotiá coa señora Pontón. Coñecina hai pouco máis de dez anos nunha comparecencia que tiven no Parlamento de Galiza por cuestións de non discriminación por xénero. Daquela ela, representante na Comisión de Igualdade polo BNG, non me formulou nigunha pregunta, nunha actitude máis sabia que a representación doutros partidos políticos, que amosaron bastante descoñecemento da materia da que se falaba. Desde entón, si que intercambiei con ela algún whatsupp nos que eu lle daba os meus parabéns polos seus resultados electorais. E pouco máis. O que si teño por ela é un enorme respecto pola súa prudencia, serenidade e moderación, como virtudes –non moi habituais- que expresa cada día como parlamentaria.

Ela non necesita que ninguén a defenda, pero a súa contención tamén na resposta fai que pareza que este colectivo de mulleres do PP non teñen contestación abonda. Tamén é certo que a prensa escrita do noso país fai sempre de altofalante unicamente das opinións da dereita. En fin, as redes sociais poden ser un modesto canle para retrucar tan desafortunadas opinións das ditas parlamentarias, altos cargos e concelleiras peperas.

Realmente me costa albiscar no pedimento que lle fai Pontón a Feijóo a máis pequena migalla de ofensa a ninguén. Aínda que acusase, implícitamente, ao Partido Popular de similitude coa “Manda” –expresado en singular, e referido aos sucesos criminais de Iruñea-, creo que iso forma parte do debate político normal e da liberdade de expresión na loita política. O que quere dicir, desde logo, é que as condutas de moitos membros desde partido favorecen ou cando menos toleran a violencia machista. O que é, desde logo, unha opinión perfectamente defendible. Que Ana Pontón lle pida a Alberto Núñez Feijóo que se desmarcase das mandas é algo que cadra na loita política, e máis a poucos días de hoxe, 25 de novembro.

Curiosamente, hai poucos meses o Sr. Bean proferiu no Hórreo unha expresión realmente desprezabe, cando dixo da Sra. Pontón que “pensaba que estaba moi necesitada”. É certo que axiña retirou esta expresión. Pero tamém o é que ningunha parlamentaria do PP expresou ningún comentario crítico ao seu líder, como si fixeron todas as parlamentarias da oposición. Aparentemente, para a señora Rodríguez Arias e para as súas conmilitonas ningún disvalor ten a frase proferida por Mr. Bean.

Neste contexto, que a señora López Abella convoque rolda de prensa para queixarse do que di Ana Pontón no Parlamento é moi lamentable. Habería que pedirlle un pouco de solidaridade de xénero e un pouco –un pouquiño, nada máis- de sensibilidade. E, por suposto, habería que pedirlle á señora López Abella o imposible para un partido como o PP: que a Secretaría Xeral de Igualdade mantivera a máis mínima independencia da Presidencia. Xa sei que é delirante este pedimento cando goberna o PP, pero é o que esixe a normativa de Nacións Unidas no mainstreaming de xénero.

En fin, pídolles ás mulleres con carguiños no PP unha actitude menos de hooligans políticas, un pouco de coherencia nas súas mensaxes contra a discriminación de sexo/xénero e unha loita real pola a igualdade. Claro que o que lles pido, en realidade, é que cambien de partido político. E quizáis fora do presebe do PP faga moito frío para elas.

SEGURIDAD SOCIAL DE LOS TRABAJADORES A TIEMPO PARCIAL: ¿PARA QUE VALE EL LÍO DEL COEFICIENTE DE PARCIALIDAD?

Para nada. Después de que el Tribunal de Justicia de la UE dictase la sentencia Elbal Moreno –que obligó al Tribunal Constitucional a poner el freno y marcha atrás, como los personajes de Jardiel Poncela y dictar la STC 61/2013, muy lejos de sus primeras y condescendientes intenciones- el Gobierno se vio en la obligación de aprobar el chusco RD-ley 11/2013, luego tramitado como Ley 1/2014. El año 2013 fue el año del paroxismo de las leyes inexplicables, pero el premio óscar lo alcanzaron el “coeficiente de parcialidad” y la organización de las comisiones negociadoras de las modificaciones sustanciales de las condiciones de trabajo. Leyes dictadas con el objetivo de disfrazar inconstitucionalidades con regulaciones de interpretación imposible. Todas ellas todavía en vigor, por desgracia.

Viene esto al caso porque hoy se ha publicado en el BOE el Real Decreto 950/2018, de 27 de julio, por el que se modifica el Real Decreto 625/1985, de 2 de abril, por el que se desarrolla la Ley 31/1984, de 2 de agosto, después de que en el asunto Espadas Recio el TJUE declarase el sistema español incompatible con la Directiva 79/7/CEE. Regula este tema de una forma sencilla, clara y coherente con el principio de igualdad entre trabajo a tiempo parcial y trabajo a jornada completa: el cómputo de todo el período de alta, con independencia de cuántas horas se hayan trabajado cada día y si se prestan servicio o no todos los días laborables. Fácil y comprensible, aunque uno no sea un especialista en interpretar oráculos.

Dicho lo cual, ¿no es hora de cambiar el art. 247 de la LGSS y todos los preceptos concordantes? Estudiantes y docentes de Seguridad Social estaríamos muy agradecidos, porque explicar y aprobar la asignatura sería mucho más fácil. Las personas que accedieran a las prestaciones también, porque por fin el sistema no sería sospechoso de albergar inconstitucionalidades. Pero, sobre todo, ganarían la racionalidad y el sentido común. El otro día fue a un acto muy pepero y oí de mi presidentiño Mr. Bean unas 99999999 veces la expresión “sentido común”. Está claro, pues, que una reforma como la que pretendo le encantará al señor Married y a su florido grupo parlamentario.

Claro que sería cosa que de paso derogaran el art. 12 del ET. Vamos, que lo derribaran y edificaran otro con bases distintas, que el de ahora no vale para nada. Aunque parece que ese asunto es un poco más complicado. Pero podrían orientarse por alguna proposición de ley que ha llegado al Palacio de San Jerónimo. Por desgracia, no al Pazo de San Xerome, porque ahí sería más fácil que se hiciese algo razonable, pues allí mandaa mi buen amigo Antonio López, el que sale en la foto.

HAI QUE DEFENDER AS ESTRUTURAS REPRESENTATIVAS UNITARIAS

Hoxe saín de clase logo de discutir coa xente que asistiu, na súa maior parte representantes dos sindicatos e das empresas, de acción sindical na empresa. Foi un debate construtivo no que se expresaron argumentos diferenciados e se falou de modelos, de estratexias e de niveis de protección. Pero un debate no que se constatou, básicamente, o inestabeis que son os piares xurídicos da dita acción sindical, as sutís diferencias entre o contido esencial e o contido adicional da liberdade sindical e a dependencia que o noso modelo ten das estruturas representativas unitarias.

Ven todo isto a conto desa corrente predominante de opinión no noso mundo das relacións laborais de darlle máis protagonismo á acción estritamente sindical en contraposión á dos comités de empresa e delegados de persoal. Opinión que defende diminuír as competencias dos comités de empresas, retirarlles a lexitimación para negociar convenios colectivos de empresa e convertilos, en termos xerais, en órganos subalternos de participación colaborativa coa empresa.

Xa expresei en moitas ocasións a miña discordancia con ditos puntos de vista. Fíxeno desde a convición dos seus perigos e da ameaza que supón para o noso modelo de relacións laborais. O divorcio entre lexitimación para negociar e cómputo da representatividade seméllame un perigo importante de que a representatividade mesma entre en crise. E, con ela, a propia esencia e existencia de sindicatos de clase fortes e representativos que se sustenta nun equilibrio delicado. A nosa tradición representativa foi construída desde a acción dos comités de empresa e delegados de persoal, sen que, na realidade, existise unaha concorrencia efectiva entre as estruturas representativas sindicais e estatutarias.  Ademáis, as reglas que contén a Lei Orgánica de Liberdade Sindical nos seus arts. 8 e seguintes se estableceron pensado en que a actividade representativa de seccións e delegados era suplementaria e non alternativa da do Título II ET, como se reflicte con toda claridade nos restritivos preceptos que incorporan contido adicional ao dereito do art. 28 da Constitución. Non se pode negar que darlle primacía ás sección sindicais requeriría ceibalas da súa atadura aos comités de empresa e, en particular, reformar ditos preceptos da LO 11/1985 en liña de reforzo da presencia e dereitos dos delegados sindicais.

Tamén argumentei que o noso sistema sindical, aínda que non favoreza unha expansión grande das taxas de afiliación sindical, si que produce un mantemento das mesmas. É dicir, actúa como un estabilizador das nosas percentaxes afiliativas, como se constata con datos comparados. En efecto, nos últimos anos, en particular coa gran crise económica, se manifestou unha resistencia ao desplome das mesmas que, lonxe de diminuír, se mantiveron e memos creceron un pouco, ata se situar lixeiramente por riba da media dos países da OCDE. Teño a impresión de que rebaixar a entidade e as competencias dos comités de empresa poría en perigo este ecosistema delicado.

Ademáis, a discusión de hoxe foi un testemuño claro de que o noso dereito non está preparado para este cambio. Hai enormes espazos de inseguridade xurídica relativos ao papel, competencias e garantías das seccións sindicais. Hai unas liñas xurisprudencias do noso Tribunal Supremo sumamente restritivas na interpretación, en particular, do art. 8 da LOLS. A xurisprudencia tradicional do Tribunal Constitucional foi moi dubidosa e nada bo se pode esperar deste órgano na súa composición actual. A actuación das sección sindicais das organizacións menos representativas é, na práctica, inviábel. En resumo, máis que impulsar unas relacións colectivas máis dinámicas, as correntes de cambio poden supor todo o contrario: un golpe de morte ao noso modelo sindical.

O outro día comentaba cunha amiga miña de hai moitos anos que nós os dous éramos persoas diverxentes. Nestes anos non é doado dicir que un é conservador do noso sistema colectivo de relacións laborais. Implica recoñecer certo grao de diverxencia con isto que se deu en chamar o mainstreaming. Pero tamén é certo que os modelos se constrúen moitas veces con posturas minoritarias.

Por diverxer dos meus amigos de Parapanda, a foto que poño é a de Pablo Iglesias. Tanto ten. No fondo, estou a levarlle a contraria a moitos dos meus amigos da UXT.

MARCHAS CONTRA A PRECARIEDADE

Están xermolando, como os pequenos abrochos nunha árbore que podrece. O dereito de manifestación para berrar contra un marco de relación laborais inxusto como poucos. A taxa de temporalidade xa roza o 27 por cento. A do traballo a tempo parcial –declarado- achégase ao 15 por 100, do que a meirande parte é indesexado. A primeira, xa acadando os números dos piores anos do ladrillo, claro que daquela había pleno emprego –masculino- e hoxe aínda estamos por riba do 15 por 100 de desemprego. A segunda, desbocada desde a precarización express que supuxo a reforma de decembro do 2013.

É unha realidade teimosa que a reforma laboral dos anos 2012/2013 produciu precariedade a cachón. Negalo é cousa de ignorancia ou mala fe, ou das dúas cousas ao mesmo tempo. É máis, foi unha consecuencia percurada polo corpo lexislativo reformador: un mercado laboral inxusto nas súas marxes, no que os beneficios das empresas se constrúen por riba dunha clase traballadora esmagada. Para que uns gañen, outros teñen que perder. Os beneficios alicerzados no abuso dunha clase traballadora paria. Nesta dialéctica, a rebaixa salarial e a competitividade polos baixos custos retributivos ten moito que ver coa precariedade dunha ampla franxa da poboación activa. Por moito que a nosa lexislación, piadosa por fora pero a gargalladas por dentro, proclame a igualdade entre traballadores temporais ou/e a tempo parcial con traballadores indefinidos e a xornada completa. Pura fantasía.

Os dereitos dos precarios non se poden construír sobre os piares dun pretendido dereito á igualdade. É unha técnica imposible, porque as comparacións son sempre discutíbeis. As últimas conclusións da avogada xeral Kokott de decembro 2017 volven as augas ao seu rego. Foi unha esperanza doce, namentres durou, que o principio de igualdade podía servir de panca para mellorar as condicións de traballo dos temporais. De feito, os poderes fácticos, ao longo do 2017, puxeron todos os medios dos que dispuxeron para negar algo tan elemental como que a situación dos temporais aos que se lle extingue o contrato polas causas consignadas nel é parella á dos indefinidos aos que se lle extingue o contrato por causas obxectivas. Seica non é unha causa organizativa a que está no fondo dun contrato temporal? Á xente que o negue, eu lle recomendaría que estudara un pouco, por exemplo nas orixes da Directiva de despedimentos colectivos.

Con todo, a loita pola defensa do principio de igualdade entre temporais e indefinidos era parella á da Illa do Perexil contra as tropas de Federico Trillo Figueroa.  Unha loita insostíbel. A busca do terceiro de comparación é a ponte de burros pola que ninguén pasa. Os dereitos dos atípicos non poden ser dereitos por asimilación. Así o entendeu ben sempre a dereita política do noso país, que sempre reformou os contratos temporais e os contratos a tempo parcial coa técnica de rachar todos os dereitos específicos dos contratos temporais e parciais. Cortar sempre as pontes que podían xuntar o emprego atípico e o emprego típico, para que os precarios fosen precarios para sempre xamáis, a poder ser.

Mellorar a condición dos atípicos é crear dereitos de tránsito, obrigas específicas dos empresarios para con eles, accións positivas que melloren a situación deles fronte aos típicos. É certo que todos os sistemas xurídicos da nosa contorna teñen unha taxa de precariedade que serve de amortiguador para as situacións de crise. Pero no noso modelo esa taxa é un exército inmenso de persoas sen dereitos, un lumpenproletariado atrapado nas redes dunha dereita económica rapaz e sen escrúpulos.

Por iso, que abrollen as manifestacións dos precarios é un sinal de esperanza. Que as xentes xenerosas sexamos solidarias con todos eles e que o noso sistema se convirta nunha inmensa manifestación de rexeitamento dun modelo perverso e noxento, artellado a prol da clase favorecida.

A BAIXA CALIDADE DO ESTADO DAS AUTONOMÍAS. REFLEXIÓN DUN EXAFILIADO AO BNG

Ser afiliado non é o meso que ser militante. Nunca fun militante. Paguei a cota á organización política durante lustros, pero xamáis participei da súa vida interna. Deime de baixa o ano pasado, xusto cando Ana Pontón accedeu á condición de voceira nacional. Trabuqueime. Marchei cando ela cambiou as dinámicas para ben. Teño que voltar. Ela vai ser a primeira muller en presidir noso país. Pero esa é outra historia. Agora o asunto é outro, nestas datas de reflexión identitaria.

Non quero escribir de conceptos nacionais, nen de política prospectiva, se se me permite o pleonasmo. Quero saír ao paso desta onda de defensa “do modelo do 78” escrita desde unha posición progresista, que eu recoñezo no seu progresismo, para falar con ela afectivamente. A outra defensa, a feita desde a adscrición a un monarca neo-autoritario e desde a afección a unha simboloxía nacional-católica, non me interesa, Con eles, as pontes non existen, habitamos en galaxias diferentes.

Eu son o que se entende desde esa outra orela como un nacionalista. Quérolle á miña lingua, que hai séculos foi a cultivada neste recuncho do mundo e hoxe é marxinal, nun pobo de xente diglóxica por mor dunhas políticas de promoción do castelán e de desprezo do galego. Quérolle a este país minguante e envellecido, froito do desprezo propio e alleo. Quérolle á nosa vizosa paisaxe en perigo tamén por culpas nosas e doutros. E tamén lle quero á nosa literatura, xigante para un pobo tan pequeniño. Pero non me pode a simboloxía, non preciso bandeiras nen himnos e moito menos orgullos patrios. En resumo, eu son menos nacionalista que “os do réxime do 78”.

Ven todo isto a conto dunha mensaxe menos “patriótica”. Que necesidades tería eu para vivir cómodo nese Estado denominado Reino de España? A verdade é que non moito. Básicamente que se desenvolveran políticas de integración da pluralidade, que se perseguira unha igualdade material de todas as xentes que son nacionais deste Estado, que se comportara realmente como social e de dereito e que se recoñeceran xenuínas competencias políticas ás denominadas “Comunidades Autónomas” nun leal entedendemento da subsidiariedade na acción do Goberno central.

Cantas condicións se cumplen das anteriores? A verdade é que ningunha, e esa é a miña desafección, como a de tantos outros, ao “modelo do 78”. Probablemente tamén porque non é o da miña xeración, senón o da xeración  anterior e non lle teño agarimo abondo. Pero, ademáis e por riba de todo, porque non foi senón un corsé que nos limitou no progreso social da periferia, desta parte do territorio que tan pouco lles importa aos que miden a súa moralidade polo tamaño da bandeira rojigualda pendurada dos seus balcóns.

A nosa pequena identidade galega entrou no máis inmenso desleixo propio e alleo. Como exemplo elemental: dou clase en galego e a inmensa maioría do meu alumnado non é quen de facerme os exames escritos en galego. Non por perxuízos, senón por falla de competenzas lingüísticas. Que está disposto a facer “o modelo do 78” para a promoción das linguas minorizadas? O que demostrou é nada, agás tallar os modelos educativos que queiran sinceiramente garantir un coñecemento real da cadansúa lingua minorizada. Que se fai desde a Administración do Estado no recoñecemento e a promoción das diferencias que nos constituirían como pobo plural? Ren. Unicamente, promover unha igualdade tipo “Tempos modernos”. Unha igualdade identitaria na que eu, desde logo, non me recoñezo.

Galiza é un país pobre, avellentado e no que xamáis se coidou desde o Goberno central. Moito menos cando o dirixiron galegos –galegos, por suposto, esquecidos da súa orixe e sen conciencia da súa identidade-. Sen infraestruturas dignas do século no que vivimos. Anulado no desenvolvemento dos seus sectores produtivos. Dirixido no tecido privado desde Madrid na explotación dos seus recursos básicos. Con menos renda, menos ocupación e máis dependencia da Administración central. Por suposto, esa é a nosa culpa, cando menos en parte. Pero nunca fumos merecentes dunha acción positiva desde o Goberno central digna dese nome. Somos para Madrid o esquecido, lonxano e neboento Noroeste. Nada máis.  Non somos materialmente iguais a outros españois. Ao modelo do 78 nunca lle interesou fornecernos das pancas para medrar. Non lle podo querer a un Estado ao que non lle interese a igualdade material da xente do meu país en comparación coa doutras partes súas.

O “modelo do 78” deixou de ser social e de dereito. Transixiu cunha reforma constitucional, a do art. 135, que abandonou os obxectivos sociais elementais en aras do equilibrio orzamentario. Entendido este non como equilibrio ao medio e longo prazo, senón como obediencia aos ditados conxunturais da Comisión Europea e do Goberno de quenda. A este principio axial subordinouse o pleno emprego, a equitativa distribución da renda, o sistema público de Seguridade Social e, en xeral, todos os principios reitores da política social e económica. Todo iso, por certo, co aplauso desta corrente defensora  do “modelo do 78”.

Non é de dereito. Por moito que un limpe os lentes non pode albiscar no art. 155 da Constitución unha habilitación ao Senado e ao Goberno para cesar a cargos públicos democráticamente elexidos. Dar instruccións é algo moi diferente de cesar. Cando se nos quere obrigar a entender algo que a Constitución non di, o Estado deixa de ser de dereito. Cando responde a inconstitucionalidades con outras inconstitucionalidades non é leal á súa definición como Estado de dereito. Cando non cumple cos convenios fundamentais internacionais e rexionais que ten asinados –Carta Social Europea, Convenio para a eliminación de todas as formas de discriminación contra a muller, diversos convenios da OIT, en particular de protección das persoas migrantes..- traizoa o art. 10 da Constitución. Pero, máis importante, cando o noso Tribunal Constitucional ven facendo hai anos unha interpretación dos dereitos fundamentais cuasi-programática deixa de ser Estado de dereito. Iso é, cando renuncia á promoción  do que nos une como cidadáns e cidadás: a identidade no goce dos dereitos humanos e das liberdades públicas.

Para rematar, que recoñecemento fai o Estado das competencias autonómicas? Ben me consta que Carles Vives Pi-Sunyer non é hoxe  alguén do gosto dos defensores do “modelo do 78”. Pero falo dos seus votos maioritarios e particulares cando era maxistrado do Tribunal Constitucional. E cando dicía que as competencias autonómicas sempre estaban subordinadas a unha competencia estatal xeral e elástica, en particular “as condicións básicas que garantan a igualdade de todos os españois” patente de corso na que ten baseado o Tribunal Constitucional multitude de sentenzas con interpretacións sumamente “caseiras” das competencias estatais. Así se estragou a existencia de reais e efectivas competencias plenas, Pero, alén diso, é que ninguén vai recoñecer que hai unha vaga centralizadora fortísima desde hai anos  nas normas legais e na interpretación das mesmas que fai o Tribunal Constitucional? Falo, creo que sen esaxeración, de fanatismo centralizador dos poderes do Estado. Refírome, en particular, a competencias sanitarias, de función pública e de emprego. Estou certo de que pasa o mesmo noutras marerias, pero eu únicamente coñezo algo da rama social do Dereito e por iso falo dela. Dicir que as Comunidades Autónomas teñen hoxendía capacidades políticas homologables a un Estado federado é, sinxelamente, negar a realidade e crear un imaxinario virtual.

Eses son os motivos, esquemáticamente expresados, do meu afastamento do “modelo de 78”. Teño 50 anos e xa non son desa xeración que se afasta públicamente da transición. A esta recoñézolle valores, pero tamén eivas. Pero, con todo, a convivencia haina que construír cada día. Integrando, non impoñendo.

Poño en foto a Peces-Barba, con quen tan pouco me identifiquei na súa vida. Logo do seu pasamento, respeteino máis, cando leín seus traballos relativos aos valores superiores.