Xunto link a artigo que publiquei onte na Voz de Galicia.
https://www.lavozdegalicia.es/noticia/opinion/2019/06/07/os-problemas-do-control-horario/0003_201906G7P16991.htm
8 jun. 2019
7 abr. 2019
EN COMÚN-UNIDAS PODEMOS
Aceptei agradecido o convite que
se me expresou para concorrer nesta lista como número 3 pola provincia de
Pontevedra, por máis que eu non milito na actualidade en ningunha organización
política. Sen que hoxe sexa cousa por cuestión de calendario de expresar
propostas concretas, si que me anima a idea de xustificar a miña postura, que
apenas dubidei cando Yolanda Díaz me a prantexou.
No noso país o modelo de país e o modelo de sociedade van
xunguidos, moito máis que noutros do Estado español. Non vai ocorrer un cambio
transformador en Galiza por máis que veñan un pequeno feixe de investimentos
finalistas, senón porque haxa unhas políticas de bo goberno que sosteñan unha
acción que cree condicións de progreso. Esas condicións das que tanto nos afastou
o ananismo político do Partido Popular de Fraga Iribarne e de Núñez Feijóo na
súa viaxe cara a inanidade e desaparición definitiva de nós como pobo e como
persoas individuais.
Temos o inimigo na antipolítica que se vai facendo desde as
primeiras eleccións autonómicas en Galiza, con esas pequenas illas de esperanza
que foron os gobernos de González Laxe e de Pérez Touriño. Pero tamén nunha
España que o centralismo autoritario-conservador ven concebindo como de
suxeitos desiguais e de habitantes periféricos sen dereitos. É un paradoxo que
o marketing político destes días se centre na “España despoboada” cando o 29 de
abril a algúns non lles importará ren o que pase alén da contorna das grandes ciudades.
Galiza, por responsabilidade gravísima da dereita, vai camiño de liderar ese
ermo poboacional, cando quedan tan poucas meniñas entre nós que vaian ser nais
dentro de vinte anos.
Neste contexto, os grandes retos son a sanidade universal e
de calidade, a educación pública e absolutamente gratuíta, a elevación da renda
persoal e familar dos nosos individuos e das nosas familias, o traballo digno e
con dereitos, a xeración de capacidades e condicións para o investimento
produtivo en Galiza, a igualdade material –non exclusivamente formal- con
outras partes do Estado e, en xeral, a mellora dun benestar que produza unha
sociedade con azos de crecer. Coio que todo iso o representa a candidatura na
que me integro.
Doutras pode predicarse case o mesmo, sen dúbida. Pero hai un
elemento diferencial, decisivo, que é a vontade de sermos protagonistas da
acción de goberno. Fóra das persoas que asuman as concretas responsabilidades,
as iniciativas xenuínamente igualitarias non van ir da man dun goberno do PSOE
moi ben guiadiño pola súa alma liberal. Teñen que vir da agrupación política na
que nos inserimos e que vai tinguir a política das cores da igualdade material
e do progreso social.
Ten que ser ademáis a barreira decisiva para que non colla o
leme do poder esta dereita neo-franquista que propón o líder do PP e pola que
se decantou decisivamente o partido que, por desgraza, sostén noso “goberno”
autonómico. Ademáis, hai que lanzarlle a mensaxe de que os seus tempos en
Galiza xa van rematar e que xurdirá outra Xunta que, ista si, vai mellorar as
condicións de vida da nosa xente.
25 nov. 2018
EN DEFENSA DE ANA PONTÓN
Leín onte nun periódico local que
certas parlamentarias, altos cargos o concelleiras do Partido Popular
convocaran unha rolda de prensa para esixirlle á voceira nacional do BNG unha
rectificación. Aparentemente, esta semana ela lle instou ao presidente da
Xunta, Mr. Bean, a que amosase que non forma parte de ningunha das mandas que
hai na política, na xustiza e nas institucións. Seica a estas mulleres lles
pareceu que a señora Pontón ofendeunas pola connotación que a palabra “manda”
ten con un coñecido delicto que se produciu en Iruñea no 2016, de moita
conmoción xeral.
Vai por diante que non teño unha
relación cotiá coa señora Pontón. Coñecina hai pouco máis de dez anos nunha
comparecencia que tiven no Parlamento de Galiza por cuestións de non
discriminación por xénero. Daquela ela, representante na Comisión de Igualdade
polo BNG, non me formulou nigunha pregunta, nunha actitude máis sabia que a
representación doutros partidos políticos, que amosaron bastante descoñecemento
da materia da que se falaba. Desde entón, si que intercambiei con ela algún
whatsupp nos que eu lle daba os meus parabéns polos seus resultados electorais.
E pouco máis. O que si teño por ela é un enorme respecto pola súa prudencia,
serenidade e moderación, como virtudes –non moi habituais- que expresa cada día
como parlamentaria.
Ela non necesita que ninguén a
defenda, pero a súa contención tamén na resposta fai que pareza que este
colectivo de mulleres do PP non teñen contestación abonda. Tamén é certo que a
prensa escrita do noso país fai sempre de altofalante unicamente das opinións
da dereita. En fin, as redes sociais poden ser un modesto canle para retrucar
tan desafortunadas opinións das ditas parlamentarias, altos cargos e
concelleiras peperas.
Realmente me costa albiscar no
pedimento que lle fai Pontón a Feijóo a máis pequena migalla de ofensa a
ninguén. Aínda que acusase, implícitamente, ao Partido Popular de similitude
coa “Manda” –expresado en singular, e referido aos sucesos criminais de
Iruñea-, creo que iso forma parte do debate político normal e da liberdade de
expresión na loita política. O que quere dicir, desde logo, é que as condutas
de moitos membros desde partido favorecen ou cando menos toleran a violencia
machista. O que é, desde logo, unha opinión perfectamente defendible. Que Ana
Pontón lle pida a Alberto Núñez Feijóo que se desmarcase das mandas é algo que
cadra na loita política, e máis a poucos días de hoxe, 25 de novembro.
Curiosamente, hai poucos meses o
Sr. Bean proferiu no Hórreo unha expresión realmente desprezabe, cando dixo da
Sra. Pontón que “pensaba que estaba moi necesitada”. É certo que axiña retirou
esta expresión. Pero tamém o é que ningunha parlamentaria do PP expresou ningún
comentario crítico ao seu líder, como si fixeron todas as parlamentarias da
oposición. Aparentemente, para a señora Rodríguez Arias e para as súas
conmilitonas ningún disvalor ten a frase proferida por Mr. Bean.
Neste contexto, que a señora
López Abella convoque rolda de prensa para queixarse do que di Ana Pontón no
Parlamento é moi lamentable. Habería que pedirlle un pouco de solidaridade de
xénero e un pouco –un pouquiño, nada máis- de sensibilidade. E, por suposto,
habería que pedirlle á señora López Abella o imposible para un partido como o
PP: que a Secretaría Xeral de Igualdade mantivera a máis mínima independencia
da Presidencia. Xa sei que é delirante este pedimento cando goberna o PP, pero
é o que esixe a normativa de Nacións Unidas no mainstreaming de xénero.
En fin, pídolles ás mulleres con carguiños no PP unha actitude menos de hooligans políticas, un pouco de coherencia nas súas mensaxes contra a discriminación de sexo/xénero e unha loita real pola a igualdade. Claro que o que lles pido, en realidade, é que cambien de partido político. E quizáis fora do presebe do PP faga moito frío para elas.
28 jul. 2018
SEGURIDAD SOCIAL DE LOS TRABAJADORES A TIEMPO PARCIAL: ¿PARA QUE VALE EL LÍO DEL COEFICIENTE DE PARCIALIDAD?
Para nada. Después de que el
Tribunal de Justicia de la UE dictase la sentencia Elbal Moreno –que obligó al
Tribunal Constitucional a poner el freno y marcha atrás, como los personajes de
Jardiel Poncela y dictar la STC 61/2013, muy lejos de sus primeras y
condescendientes intenciones- el Gobierno se vio en la obligación de aprobar el
chusco RD-ley 11/2013, luego tramitado como Ley 1/2014. El año 2013 fue el año
del paroxismo de las leyes inexplicables, pero el premio óscar lo alcanzaron el
“coeficiente de parcialidad” y la organización de las comisiones negociadoras
de las modificaciones sustanciales de las condiciones de trabajo. Leyes
dictadas con el objetivo de disfrazar inconstitucionalidades con regulaciones
de interpretación imposible. Todas ellas todavía en vigor, por desgracia.
Viene esto al caso porque hoy se
ha publicado en el BOE el Real Decreto 950/2018, de 27 de julio, por el que se
modifica el Real Decreto 625/1985, de 2 de abril, por el que se desarrolla la
Ley 31/1984, de 2 de agosto, después de que en el asunto Espadas Recio el TJUE declarase el sistema español incompatible con
la Directiva 79/7/CEE. Regula este tema de una forma sencilla, clara y
coherente con el principio de igualdad entre trabajo a tiempo parcial y trabajo
a jornada completa: el cómputo de todo el período de alta, con independencia de
cuántas horas se hayan trabajado cada día y si se prestan servicio o no todos
los días laborables. Fácil y comprensible, aunque uno no sea un especialista en
interpretar oráculos.
Dicho lo cual, ¿no es hora de
cambiar el art. 247 de la LGSS y todos los preceptos concordantes? Estudiantes
y docentes de Seguridad Social estaríamos muy agradecidos, porque explicar y
aprobar la asignatura sería mucho más fácil. Las personas que accedieran a las prestaciones
también, porque por fin el sistema no sería sospechoso de albergar
inconstitucionalidades. Pero, sobre todo, ganarían la racionalidad y el sentido
común. El otro día fue a un acto muy pepero y oí de mi presidentiño Mr. Bean
unas 99999999 veces la expresión “sentido común”. Está claro, pues, que una
reforma como la que pretendo le encantará al señor Married y a su florido grupo
parlamentario.
Claro que sería cosa que de paso
derogaran el art. 12 del ET. Vamos, que lo derribaran y edificaran otro con
bases distintas, que el de ahora no vale para nada. Aunque parece que ese
asunto es un poco más complicado. Pero podrían orientarse por alguna
proposición de ley que ha llegado al Palacio de San Jerónimo. Por desgracia, no
al Pazo de San Xerome, porque ahí sería más fácil que se hiciese algo
razonable, pues allí mandaa mi buen amigo Antonio López, el que sale en la
foto.
17 abr. 2018
HAI QUE DEFENDER AS ESTRUTURAS REPRESENTATIVAS UNITARIAS
Hoxe saín de clase logo de
discutir coa xente que asistiu, na súa maior parte representantes dos sindicatos
e das empresas, de acción sindical na empresa. Foi un debate construtivo no que
se expresaron argumentos diferenciados e se falou de modelos, de estratexias e
de niveis de protección. Pero un debate no que se constatou, básicamente, o
inestabeis que son os piares xurídicos da dita acción sindical, as sutís
diferencias entre o contido esencial e o contido adicional da liberdade
sindical e a dependencia que o noso modelo ten das estruturas representativas
unitarias.
Ven todo isto a conto desa
corrente predominante de opinión no noso mundo das relacións laborais de darlle
máis protagonismo á acción estritamente sindical en contraposión á dos comités
de empresa e delegados de persoal. Opinión que defende diminuír as competencias
dos comités de empresas, retirarlles a lexitimación para negociar convenios
colectivos de empresa e convertilos, en termos xerais, en órganos subalternos
de participación colaborativa coa empresa.
Xa expresei en moitas ocasións a
miña discordancia con ditos puntos de vista. Fíxeno desde a convición dos seus
perigos e da ameaza que supón para o noso modelo de relacións laborais. O
divorcio entre lexitimación para negociar e cómputo da representatividade
seméllame un perigo importante de que a representatividade mesma entre en
crise. E, con ela, a propia esencia e existencia de sindicatos de clase fortes
e representativos que se sustenta nun equilibrio delicado. A nosa tradición
representativa foi construída desde a acción dos comités de empresa e delegados
de persoal, sen que, na realidade, existise unaha concorrencia efectiva entre
as estruturas representativas sindicais e estatutarias. Ademáis, as reglas que contén a Lei Orgánica
de Liberdade Sindical nos seus arts. 8 e seguintes se estableceron pensado en
que a actividade representativa de seccións e delegados era suplementaria e non
alternativa da do Título II ET, como se reflicte con toda claridade nos
restritivos preceptos que incorporan contido adicional ao dereito do art. 28 da
Constitución. Non se pode negar que darlle primacía ás sección sindicais
requeriría ceibalas da súa atadura aos comités de empresa e, en particular,
reformar ditos preceptos da LO 11/1985 en liña de reforzo da presencia e
dereitos dos delegados sindicais.
Tamén argumentei que o noso
sistema sindical, aínda que non favoreza unha expansión grande das taxas de
afiliación sindical, si que produce un mantemento das mesmas. É dicir, actúa
como un estabilizador das nosas percentaxes afiliativas, como se constata con
datos comparados. En efecto, nos últimos anos, en particular coa gran crise
económica, se manifestou unha resistencia ao desplome das mesmas que, lonxe de
diminuír, se mantiveron e memos creceron un pouco, ata se situar lixeiramente
por riba da media dos países da OCDE. Teño a impresión de que rebaixar a
entidade e as competencias dos comités de empresa poría en perigo este ecosistema
delicado.
Ademáis, a discusión de hoxe foi
un testemuño claro de que o noso dereito non está preparado para este cambio.
Hai enormes espazos de inseguridade xurídica relativos ao papel, competencias e
garantías das seccións sindicais. Hai unas liñas xurisprudencias do noso
Tribunal Supremo sumamente restritivas na interpretación, en particular, do
art. 8 da LOLS. A xurisprudencia tradicional do Tribunal Constitucional foi moi
dubidosa e nada bo se pode esperar deste órgano na súa composición actual. A
actuación das sección sindicais das organizacións menos representativas é, na
práctica, inviábel. En resumo, máis que impulsar unas relacións colectivas máis
dinámicas, as correntes de cambio poden supor todo o contrario: un golpe de
morte ao noso modelo sindical.
O outro día comentaba cunha amiga
miña de hai moitos anos que nós os dous éramos persoas diverxentes. Nestes anos
non é doado dicir que un é conservador do noso sistema colectivo de relacións
laborais. Implica recoñecer certo grao de diverxencia con isto que se deu en
chamar o mainstreaming. Pero tamén é
certo que os modelos se constrúen moitas veces con posturas minoritarias.
Por diverxer dos meus amigos de
Parapanda, a foto que poño é a de Pablo Iglesias. Tanto ten. No fondo, estou a
levarlle a contraria a moitos dos meus amigos da UXT.
11 feb. 2018
MARCHAS CONTRA A PRECARIEDADE
Están xermolando, como os
pequenos abrochos nunha árbore que podrece. O dereito de manifestación para
berrar contra un marco de relación laborais inxusto como poucos. A taxa de
temporalidade xa roza o 27 por cento. A do traballo a tempo parcial –declarado-
achégase ao 15 por 100, do que a meirande parte é indesexado. A primeira, xa acadando
os números dos piores anos do ladrillo, claro que daquela había pleno emprego
–masculino- e hoxe aínda estamos por riba do 15 por 100 de desemprego. A
segunda, desbocada desde a precarización express que supuxo a reforma de
decembro do 2013.
É unha realidade teimosa que a
reforma laboral dos anos 2012/2013 produciu precariedade a cachón. Negalo é
cousa de ignorancia ou mala fe, ou das dúas cousas ao mesmo tempo. É máis, foi
unha consecuencia percurada polo corpo lexislativo reformador: un mercado
laboral inxusto nas súas marxes, no que os beneficios das empresas se constrúen
por riba dunha clase traballadora esmagada. Para que uns gañen, outros teñen
que perder. Os beneficios alicerzados no abuso dunha clase traballadora paria. Nesta
dialéctica, a rebaixa salarial e a competitividade polos baixos custos
retributivos ten moito que ver coa precariedade dunha ampla franxa da poboación
activa. Por moito que a nosa lexislación, piadosa por fora pero a gargalladas
por dentro, proclame a igualdade entre traballadores temporais ou/e a tempo
parcial con traballadores indefinidos e a xornada completa. Pura fantasía.
Os dereitos dos precarios non se
poden construír sobre os piares dun pretendido dereito á igualdade. É unha
técnica imposible, porque as comparacións son sempre discutíbeis. As últimas
conclusións da avogada xeral Kokott de decembro 2017 volven as augas ao seu
rego. Foi unha esperanza doce, namentres durou, que o principio de igualdade
podía servir de panca para mellorar as condicións de traballo dos temporais. De
feito, os poderes fácticos, ao longo do 2017, puxeron todos os medios dos que
dispuxeron para negar algo tan elemental como que a situación dos temporais aos
que se lle extingue o contrato polas causas consignadas nel é parella á dos
indefinidos aos que se lle extingue o contrato por causas obxectivas. Seica non
é unha causa organizativa a que está no fondo dun contrato temporal? Á xente
que o negue, eu lle recomendaría que estudara un pouco, por exemplo nas orixes
da Directiva de despedimentos colectivos.
Con todo, a loita pola defensa do
principio de igualdade entre temporais e indefinidos era parella á da Illa do Perexil
contra as tropas de Federico Trillo Figueroa.
Unha loita insostíbel. A busca do terceiro de comparación é a ponte de
burros pola que ninguén pasa. Os dereitos dos atípicos non poden ser dereitos
por asimilación. Así o entendeu ben sempre a dereita política do noso país, que
sempre reformou os contratos temporais e os contratos a tempo parcial coa
técnica de rachar todos os dereitos específicos dos contratos temporais e parciais.
Cortar sempre as pontes que podían xuntar o emprego atípico e o emprego típico,
para que os precarios fosen precarios para sempre xamáis, a poder ser.
Mellorar a condición dos atípicos
é crear dereitos de tránsito, obrigas específicas dos empresarios para con
eles, accións positivas que melloren a situación deles fronte aos típicos. É
certo que todos os sistemas xurídicos da nosa contorna teñen unha taxa de
precariedade que serve de amortiguador para as situacións de crise. Pero no
noso modelo esa taxa é un exército inmenso de persoas sen dereitos, un
lumpenproletariado atrapado nas redes dunha dereita económica rapaz e sen
escrúpulos.
Por iso, que abrollen as
manifestacións dos precarios é un sinal de esperanza. Que as xentes xenerosas
sexamos solidarias con todos eles e que o noso sistema se convirta nunha
inmensa manifestación de rexeitamento dun modelo perverso e noxento, artellado
a prol da clase favorecida.
28 oct. 2017
A BAIXA CALIDADE DO ESTADO DAS AUTONOMÍAS. REFLEXIÓN DUN EXAFILIADO AO BNG
Ser afiliado non é o meso que ser
militante. Nunca fun militante. Paguei a cota á organización política durante
lustros, pero xamáis participei da súa vida interna. Deime de baixa o ano pasado,
xusto cando Ana Pontón accedeu á condición de voceira nacional. Trabuqueime. Marchei
cando ela cambiou as dinámicas para ben. Teño que voltar. Ela vai ser a
primeira muller en presidir noso país. Pero esa é outra historia. Agora o
asunto é outro, nestas datas de reflexión identitaria.
Non quero escribir de conceptos
nacionais, nen de política prospectiva, se se me permite o pleonasmo. Quero
saír ao paso desta onda de defensa “do modelo do 78” escrita desde unha
posición progresista, que eu recoñezo no seu progresismo, para falar con ela
afectivamente. A outra defensa, a feita desde a adscrición a un monarca neo-autoritario
e desde a afección a unha simboloxía nacional-católica, non me interesa, Con
eles, as pontes non existen, habitamos en galaxias diferentes.
Eu son o que se entende desde esa
outra orela como un nacionalista. Quérolle á miña lingua, que hai séculos foi a
cultivada neste recuncho do mundo e hoxe é marxinal, nun pobo de xente
diglóxica por mor dunhas políticas de promoción do castelán e de desprezo do
galego. Quérolle a este país minguante e envellecido, froito do desprezo propio
e alleo. Quérolle á nosa vizosa paisaxe en perigo tamén por culpas nosas e
doutros. E tamén lle quero á nosa literatura, xigante para un pobo tan
pequeniño. Pero non me pode a simboloxía, non preciso bandeiras nen himnos e
moito menos orgullos patrios. En resumo, eu son menos nacionalista que “os do
réxime do 78”.
Ven todo isto a conto dunha mensaxe
menos “patriótica”. Que necesidades tería eu para vivir cómodo nese Estado
denominado Reino de España? A verdade é que non moito. Básicamente que se desenvolveran
políticas de integración da pluralidade, que se perseguira unha igualdade
material de todas as xentes que son nacionais deste Estado, que se comportara
realmente como social e de dereito e que se recoñeceran xenuínas competencias
políticas ás denominadas “Comunidades Autónomas” nun leal entedendemento da
subsidiariedade na acción do Goberno central.
Cantas condicións se cumplen das
anteriores? A verdade é que ningunha, e esa é a miña desafección, como a de tantos
outros, ao “modelo do 78”. Probablemente tamén porque non é o da miña xeración,
senón o da xeración anterior e non lle
teño agarimo abondo. Pero, ademáis e por riba de todo, porque non foi senón un
corsé que nos limitou no progreso social da periferia, desta parte do
territorio que tan pouco lles importa aos que miden a súa moralidade polo
tamaño da bandeira rojigualda pendurada dos seus balcóns.
A nosa pequena identidade galega entrou no máis inmenso desleixo
propio e alleo. Como exemplo elemental: dou clase en galego e a inmensa maioría
do meu alumnado non é quen de facerme os exames escritos en galego. Non por
perxuízos, senón por falla de competenzas lingüísticas. Que está disposto a
facer “o modelo do 78” para a promoción das linguas minorizadas? O que demostrou
é nada, agás tallar os modelos educativos que queiran sinceiramente garantir un
coñecemento real da cadansúa lingua minorizada. Que se fai desde a Administración
do Estado no recoñecemento e a promoción das diferencias que nos constituirían
como pobo plural? Ren. Unicamente, promover unha igualdade tipo “Tempos modernos”.
Unha igualdade identitaria na que eu, desde logo, non me recoñezo.
Galiza é un país pobre, avellentado
e no que xamáis se coidou desde o Goberno central. Moito menos cando o
dirixiron galegos –galegos, por suposto, esquecidos da súa orixe e sen
conciencia da súa identidade-. Sen infraestruturas dignas do século no que
vivimos. Anulado no desenvolvemento dos seus sectores produtivos. Dirixido no
tecido privado desde Madrid na explotación dos seus recursos básicos. Con menos
renda, menos ocupación e máis dependencia da Administración central. Por
suposto, esa é a nosa culpa, cando menos en parte. Pero nunca fumos merecentes
dunha acción positiva desde o Goberno central digna dese nome. Somos para Madrid
o esquecido, lonxano e neboento Noroeste. Nada máis. Non somos materialmente iguais a outros
españois. Ao modelo do 78 nunca lle interesou fornecernos das pancas para
medrar. Non lle podo querer a un Estado ao que non lle interese a igualdade
material da xente do meu país en comparación coa doutras partes súas.
O “modelo do 78” deixou de ser
social e de dereito. Transixiu cunha reforma constitucional, a do art. 135, que
abandonou os obxectivos sociais elementais en aras do equilibrio orzamentario.
Entendido este non como equilibrio ao medio e longo prazo, senón como obediencia
aos ditados conxunturais da Comisión Europea e do Goberno de quenda. A este
principio axial subordinouse o pleno emprego, a equitativa distribución da
renda, o sistema público de Seguridade Social e, en xeral, todos os principios
reitores da política social e económica. Todo iso, por certo, co aplauso desta
corrente defensora do “modelo do 78”.
Non é de dereito. Por moito que
un limpe os lentes non pode albiscar no art. 155 da Constitución unha
habilitación ao Senado e ao Goberno para cesar a cargos públicos democráticamente
elexidos. Dar instruccións é algo moi diferente de cesar. Cando se nos quere obrigar
a entender algo que a Constitución non di, o Estado deixa de ser de dereito.
Cando responde a inconstitucionalidades con outras inconstitucionalidades non é
leal á súa definición como Estado de dereito. Cando non cumple cos convenios
fundamentais internacionais e rexionais que ten asinados –Carta Social Europea,
Convenio para a eliminación de todas as formas de discriminación contra a
muller, diversos convenios da OIT, en particular de protección das persoas
migrantes..- traizoa o art. 10 da Constitución. Pero, máis importante, cando o
noso Tribunal Constitucional ven facendo hai anos unha interpretación dos
dereitos fundamentais cuasi-programática deixa de ser Estado de dereito. Iso é,
cando renuncia á promoción do que nos
une como cidadáns e cidadás: a identidade no goce dos dereitos humanos e das
liberdades públicas.
Para rematar, que recoñecemento fai
o Estado das competencias autonómicas? Ben me consta que Carles Vives Pi-Sunyer
non é hoxe alguén do gosto dos
defensores do “modelo do 78”. Pero falo dos seus votos maioritarios e
particulares cando era maxistrado do Tribunal Constitucional. E cando dicía que
as competencias autonómicas sempre estaban subordinadas a unha competencia
estatal xeral e elástica, en particular “as condicións básicas que garantan a
igualdade de todos os españois” patente de corso na que ten baseado o Tribunal
Constitucional multitude de sentenzas con interpretacións sumamente “caseiras”
das competencias estatais. Así se estragou a existencia de reais e efectivas
competencias plenas, Pero, alén diso, é que ninguén vai recoñecer que hai unha
vaga centralizadora fortísima desde hai anos nas normas legais e na interpretación das
mesmas que fai o Tribunal Constitucional? Falo, creo que sen esaxeración, de
fanatismo centralizador dos poderes do Estado. Refírome, en particular, a
competencias sanitarias, de función pública e de emprego. Estou certo de que
pasa o mesmo noutras marerias, pero eu únicamente coñezo algo da rama social do
Dereito e por iso falo dela. Dicir que as Comunidades Autónomas teñen hoxendía
capacidades políticas homologables a un Estado federado é, sinxelamente, negar
a realidade e crear un imaxinario virtual.
Eses son os motivos, esquemáticamente
expresados, do meu afastamento do “modelo de 78”. Teño 50 anos e xa non son desa
xeración que se afasta públicamente da transición. A esta recoñézolle valores,
pero tamén eivas. Pero, con todo, a convivencia haina que construír cada día.
Integrando, non impoñendo.
Poño en foto a Peces-Barba, con quen tan pouco me identifiquei na súa vida. Logo do seu pasamento, respeteino máis, cando leín seus traballos relativos aos valores superiores.
16 ago. 2017
EL DUQUE DE AHUMADA EN EL PRAT
El Gobierno central ha pisado el
acelerador en esta deriva autoritaria que lo aleja mucho de lo que debe ser
nuestro marco democrático de convivencia. Pocas veces podrá asistirse a una
vulneración tan grotesca de un derecho fundamental como la que ahora está infligiéndole
a los trabajadores de la contrata de seguridad del aeropuerto del Prat. Esta mañana
me entrevistaba una periodista de Infolibre y, en relación con el arbitraje obligatorio,
le mostraba cierto escepticismo: dudo mucho que lo decidan en el Consejo de
Ministros de hoy, le decía con mi ingenuidad habitual y muy a pesar de lo que
adelantaban los medios de comunicación. Me parecía demasiado ensañamiento con
unos trabajadores los servicios mínimos al 90 por 100, el esquirolaje a través
de militarización y el laudo obligatorio. Pero la autoridad gubernativa no quiere
ahorrarse ninguna munición contra los trabajadores de Eulen.
Quizá ahora convenga recordar que
el centro del conflicto consiste en la subida retributiva reclamada, de 350
euros en el más elevado de los casos y para neutralizar una doble escala
salarial existente en la empresa Eulen en relación con los vigilantes de
seguridad. Es decir, nada comparado con la desmesura de otras reglas colectivas
que en su momento pactó Rafael Arias Salgado cuando era ministro de Aznar con
cierto sindicato corporativo. Es la forma de hacer de ciertos Consejos de
Ministros: fortaleza con el débil y debilidad con el machote.
También conviene recordar qué es
Eulen: una empresa multiservicio que, básicamente, cede mano de obra y unas
pocas cosas más a empresas contratantes, en gran parte entidades públicas. Es
decir, una actividad muy levemente distinta de la de una empresa de trabajo temporal.
Tan levemente que sería cosa de preguntarle al Tribunal de Luxemburgo si se
parece demasiado a una ett. Además,
Eulen es una empresa con una fuerte pulsión para negociar convenios de empresa.
Es decir, una empresa que saca mucho provecho de la reforma laboral de 2012 y
tiende a evitar la aplicación de convenios de sector. Quizá por eso gana tantas
licitaciones públicas.
No he leído la resolución de la Delegación
del Gobierno de Cataluña sobre el establecimiento de servicios mínimos al 90
por 100. Doy por supuesto que le habrá echado mucha literatura al asunto. Aceptado
lo del servicio esencial, lo de las fechas de gran desplazamiento de personas y
lo de la duración del conflicto, establecer un 90 por 100 del funcionamiento
normal es excesivo. Se parece demasiado a éste ¿Dónde queda la proporcionalidad
de sacrificios? La sentencia del Tribunal
Constitucional llegará tarde, como siempre. Los del PP no aprenden de la marea
de recursos de amparo estimados con ocasión de la huelga general de 2002. O
aprenden: saben que, a toro pasado, el asunto solo nos importa a unos pocos.
Lo de la Guardia Civil es algo
más novedoso. El argumento de la amenaza terrorista no merece mayores comentarios
en el contexto en el que se produce. La medida de intervención consiste en el
esquirolaje a través de un cuerpo de naturaleza militar. Yo hoy no he estado en
el Prat, pero los medios de comunicación dicen que realizaban el mismo trabajo que
los de Eulen. Por lo tanto, estaban sustituyendo a los huelguistas. En la tele
se veía más o menos que eso era así. Es más, un periódico tan poco sospechoso
de complicidad con los huelguistas como “Expansión” titulaba en su edición de ayer
que “la presencia de la Guardia Civil en El Prat reduce las colas en el primer
día de huelga indefinida” Me imagino que el asunto también llegará al Tribunal
Constitucional para que se pronuncie sobre esta bizarra medida del Gobierno. No
sé, pero me da la impresión de que no se ha consultado a las partes en
conflicto sobre la conveniencia de recurrir a la Benemérita. Claro que eso al
Gobierno le importa un rábano. Y mucho menos le importa lo que opine el Comité de
Libertad Sindical, que está muy clarito.
Y ahora el arbitraje obligatorio.
En la web de La Moncloa de hoy se manifiesta la oronda preocupación del Gobierno
por preservar la imparcialidad del árbitro. Para eso las partes pueden alegar
en 24 horas. Como estamos en ese plazo, me atrevo a sugerir al de la foto.
Habría que resucitarlo, pero sería el mejor para dictar laudo en relación con
el aeropuerto de Barcelona. Lástima que en la referencia del Consejo de
Ministros no se nos cuente lo de la situación excepcional, pero a lo mejor la
puede apreciar ese que veía penalties donde no los había. Otro árbitro,
difícilmente.
El Gobierno es imparcial: una
empresa pública como Aena ha contratado el servicio de seguridad con una
empresa que es de las más aplicadas en utilizar la reforma de 2012. Sus altos
directivos y administradores no tienen ningún vínculo con el Papo. Por mucho
que se busque, no aparecerá nada., ¿verdad?
10 jun. 2017
UNA LLAMADA PARA UN REINO UNIDO DIFERENTE
Traduzco libremente el editorial
de The Guardian de ayer. Lo del jueves ha sido, indudablemente, un mensaje de esperanza.
Aunque sea casi imposible que se organice un gobierno alternativo al de los
conservadores. Y aunque los nuevos compañeros de viaje de Theresa May sean los
desagradables unionistas norirlandeses. La primera ministra y, sobre todo, el
Partido Conservador, han quedado lo suficientemente heridos como para que nada
vuelva a ser como antes.
El eslogan del conservadorismo
compasivo no ha sido creíble. “Conservadurismo compasivo” es un oxímoron en UK
desde los años ochenta. Que se lo pregunten a los trabajadores y a los
desempleados británicos. Solo la incomparecencia de un Partido Laborista
genuinamente social, como ha sucedido desde los años noventa, ha provocado el
abultado resultado de Mr. Cameron en 2010 y en 2015, sin que la mayor talla
moral de Gordon Brown pudiera evitarlo. La desregulación de los gobiernos
tories ha sido y seguirá siendo salvaje, radical y carente de escrúpulos. Por
mucho menos pija que quiera ser Theresa May que David Cameron o George Osborne.
Si Mrs. May dimite y llega a primer ministro el payaso de Boris Johnson, las
cosas serán más o menos igual.
Pero la House of Commons ha dado
un vuelco. La diferencia de escaños en favor de los Conservadores se explica en
gran parte porque han conseguido arrebatarle no pocas constituencis: a los del SNP de Nicola Sturgeon. Hace poco se decía
en Escocia que había allá menos MP conservadores que osos panda –de estos había
dos, en el zoo de Edimburgo-. Pero los conservadores escoceses viven en un país
distinto de Inglaterra y son de otro perfil. No creo que aplaudan un Brexit
duro ni tampoco se entusiasmen con el impuesto a la demencia. Como tampoco creo
que el MP de Chelsea o el de Wimbledon sean tan arrogantes como lo eran el
miércoles. Es decir, prefiero un gobierno conservador debilucho que uno
prepotente. Eso será bueno para la UE, pero sobre todo será bueno para UK.
Con todo, la gran noticia es el
avance sin paliativos del Partido Laborista de Jeremy Corbyn, sustentado en el
voto joven y en la sociedad civil organizada. La prensa convencional –por supuesto,
la española más que ninguna otra- seguirá insultando como “populistas” a
aquellos políticos opuestos a la des-regulación, a la privatización y al
desmantelamiento de los sistemas de protección social. Es populista el Partido
Laborista porque se dirige a la mayoría, no a unos pocos, como expresa el
eslogan de su programa. Porque quiere subir los impuestos de las clases más
favorecidas, proteger a los trabajadores y a los pequeños autónomos,
desarrollar unas infraestructuras más armónicas, promover una economía
sostenible, retornar a la esfera pública servicios básicos como el agua,
correos o, en parte, la red de transportes, o articular medidas de protección a
las zonas más despobladas. Todo esto es populista, en apariencia.
No creo que ahora quien sea
arrendatario e 10 Dowing Street se atreverá a profundizar en la legislación
antisindical de 2016, promover con entusiasmo los zero hours contracts o perseguir a los beneficiarios de las medidas
de acción social. Espero que hayan quedado
suficientemente escaldados estos presuntos liberales sectarios que solo creen
en el liberalismo cuando no se trate de la sociedad civil que pueda organizarse
contra ellos. Entretanto, nos tocará asistir a una larguísima época de
conservadurismo languideciente, como fue el de John Major de los noventa. Él
fue prudente porque bien sabía que finalizaba un ciclo. Espero que quien ahora
lidere el Reino Unido lo sea también. Más tarde, estará el laborismo, pero no
el de Tony Blair, sino aquel en el que se volcó siempre el Trade Union Congress
y al que algunos quisimos hace unos cuantos años.
El resultado del jueves ha sido
muy bueno para Europa. Tal vez los escoceses tengan que dejar de lamerse las
heridas y trabajar con los Laboristas y con los Liberales por una europeización
de UK, sea cual sea la mejor forma de promoverla. Ahora son suficientemente
fuertes para eso y para condicionar muy duro, en defensa de los trabajadores y
de los desempleados, al Gabinete que se entienda con Bruselas.
Mi modesta alegría es que Hull de
nuevo es laborista. No, Beverley, pero eso sería casi milagroso. Ahora es
mediodía en el Saturday Marker de mi pequeño pueblo inglés, que tanto añoro.
28 mar. 2017
LA MISTERIORIOSA BRECHA SALARIAL
Hablar
de la brecha salarial está de moda. Buena cosa es esa. Será que la Ley Orgánica
ha cumplido diez años, o tal vez que se ha convertido en tópico incluso del
mundo bien-pensante. Últimamente he tenido que decir que no, por motivos varios,
a alguna que otra invitación para hablar del asunto. Así que hoy, con un
pequeño espacio de tiempo para la distracción, escribo un par de ideas sobre un
tema sobre el que creo que los enfoques dejan algo que desear.
Me
llama la atención que los pocos éxitos judiciales que conseguimos los
celebramos como si no hubiera un mañana. Casi todos, en el entorno del
problema, pero casi nunca en su núcleo duro: que si retribuciones en torno al
disfrute del permiso de maternidad, que si alrededor de los permisos parentales
o, en general, de los derechos de conciliación. Son temas importantes, sin
duda. Y reflejan una Jurisdicción algo más sabia que hace tiempo. Por lo menos,
una Jurisdicción Social porque, fuera de ella, los comentarios serían otros.
Pero
la brecha, en su profundidad, no se repara. Más bien, resiste e incluso se
agranda, como sucede casi inexorablemente con las leyes naturales. Queda el magro
consuelo de que no somos una excepción, sino la regla general: una sociedad
desigualitaria e injusta, como todas, entre hombres y mujeres.
Algunos
problemas han sido apuntados y, en realidad, han sido incorporados a la
legislación. Casi todos ellos, más de aplicación de la norma que de conceptos:
la Ley de 2007 ha sido cuidadosa en torno a la distribución de papeles entre
todos los órganos, administrativos y judiciales. Cosa distinta es que, en
términos de buen gobierno, unos y otros hayan entendido y asumido su
responsabilidad. Hay que concluir que solo en casos muy aislados la Inspección
de Trabajo ha estado a la altura de las circunstancias.
Bien
es verdad que hay problemas de concepto y de formación. La discriminación
indirecta o impacto adverso no ha sido integrada con normalidad en el
patrimonio cognitivo de los Juzgados y Tribunales. Puede ser que el término “desventaja
particular” que ha introducido la legislación interna arrastrada por las
Directivas de 2000 haya oscurecido la realidad que pretendía describir. Lo
cierto es que percibimos una ceguera colectiva que se traduce en que esta
discriminación sistémica se asienta en el mundo de lo invisible. No solo de los
órganos judiciales, sino de las instituciones y particulares que deberían
denunciarla y demandarla.
También
es cierto que las nuevas tendencias clasificatorias camuflan mejor las
discriminaciones indirectas. Por una parte, la insistencia en la estructura
basada en grupos profesionales admite unos niveles retributivos más difíciles
de descifrar. Los complementos variables abren muchas hipótesis que complican
el análisis. Y, sobre todo, se generaliza una absoluta falta de transparencia
en la definición y concreción de las partidas retributivas.
Por
supuesto, está el tema de la crisis. Y, más que el de la crisis, el de la
reducción generalizada de los salarios. Este entorno arrincona el problema de
la discriminación retributiva que padecen las mujeres, como si fuera un
problema secundario. Cuando, en realidad, agrava la cuestión y empobrece más a
quien de partida gana menos dinero ante la inoperancia de todos los actores
sociales. La crisis como pretexto ha sido denunciada por los órganos de
Naciones Unidas, en particular el que conoce de derechos económicos, sociales y
culturales.
Todo
ello admitido, y dejando aparte las contextualizaciones, las convenciones
sociales hacia los salarios femeninos se mantienen. Quizá no tanto en su
versión originaria de retribución complementaria a la del male bradwinner. Pero sí acaso, como nueva versión muy potente,
conforme a la cual la mujer precisa de menos ingresos para atender a sus
necesidades. Y hay algo más: las historias de las altas directivas son minoritarias.
Como género, las mujeres se ubican en los trabajos menos reconocidos y peor
retribuidos. Con ser cierto que la discriminación retributiva se ensancha
cuando se escala en el sistema clasificatorio, ojalá fuese ese ese el problema.
Promocionar y ser mujer resulta muy dificultoso, sobre todo a causa de unas
prácticas informales muy eficientes.
Punto
y aparte hay que hacer en torno a la discriminación múltiple, pues el sexo se
asocia eficazmente con otras causas. Como acaba de comprobarse con las oprobiosas
sentencias del Tribunal de Luxemburgo en torno al velo islámico, que no se han
planteado el más mínimo problema en torno a la adaptación recíproca
trabajadora-empresario. Por más que resulte obvio que la identidad musulmana
trasciende mucho el concepto de religión. Sobre todo, la identidad de la mujer
musulmana. No solo con la religión: se asocia con la edad, con la orientación e
identidad sexual, con la discapacidad, con la raza…Se generan discriminaciones
múltiples y personalidades complejas que han pasado desapercibidas para el
derecho. Y que desprecian la esencia de la mulier
economica. Y habría que añadir las otras causas de discriminación: la mujer
inmigrante que solo puede emplearse en el hogar familiar, la que es de clase
social inferior, como se le recuerda constantemente, la que es víctima de la
violencia en todas sus manifestaciones, la que es apartada del mercado de
trabajo por reglas absurdas…
Solo
enunciando algunos problemas, se comprueba que la brecha persistirá porque no
cabe otra consecuencia. Además, la mayoría de las entidades responsables están
muy poco concernidas. Así sucede, desde luego, con los organismos públicos,
cuya contribución a la lucha contra la brecha salarial ha sido prácticamente
ninguna. Las veces que han utilizado los resortes de la LO 3/2007 no han pasado
de la categoría de anécdota. A las organizaciones sindicales habría que
pedirles mucha más implicación, porque tampoco han puesto todo de su parte, ni
mucho menos.
Todo
ello admitido, hay una verdad incómoda que se resiste a ser expresada. El conflicto
retributivo tiene muchas dimensiones. La de género es una de ellas, pero que no
solo se explica en términos “trabajadora v. empresa”. Necesita exponerse
también como conflicto “trabajador v. trabajadora”. En mi experiencia cuando me
ha tocado informar, o recurrir, o asesorar, esa ha sido la diferencia más
insalvable y a la que tozudamente todo el mundo se ha resistido. Eliminar
discriminaciones retributivas implica congelar salarios masculinos, revisar
condiciones más beneficiosas, repartir complementos salariales concedidos inequitativamente,
neutralizar partidas salariales para trasvasarlas a otros conceptos no sesgados,
topar antigüedades con la misma finalidad. En ocasiones, supone que los hombres
sufran mermas retributivas.
La “equiparación
por arriba” no siempre es técnicamente posible. Y, aunque lo sea, no siempre
resulta alcanzable. O exigible al empresario, en las mesas de negociación. Por
supuesto que sí que es realizable en la mayoría de las ocasiones, pero no
siempre. Seguramente, cuando esto se asuma, se estará en mejores condiciones
para abordar sin falsas presuposiciones el problema de la brecha salarial. Sospecho que la percepción de este riesgo condiciona bastante la posición de
cada individuo en las mesas de negociación.
Pero
introducir igualdad retributiva implica, sobre todo, entender que la realidad
de la discriminación no solo se traduce en el binomio “trabajador-trabajadora”
sino en unas relaciones más diversas en las que, curiosamente, las mujeres son
siempre las perdedoras en términos de ingreso económico.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)