O ACORDO SOCIAL E ECONÓMICO: UNHA CLARA DISCRIMINACIÓN INDIRECTA POR RAZÓN DE SEXO

O domingo pasado día 6 a investigadora María Pazos Morán escribiu un artigo moi interesante no diario El País, nas páxinas salmón relativo a como o Acordo, unha vez máis, perxudica ás mulleres, polo feito de teren normalmente carreiras profesionais máis irregulares das dos traballadores varóns. O artigo pon en evidencia a nula perspectiva de xénero do Acordo e o dano que lle fai ás traballadoras.

Hoxe quero abondar nesta mesma liña con dous argumentos máis, non tan evidentes, pero tamén moi importantes. O primeiro deles refírese á evolución da escala do tipo de pensión desde o 50 ao 100 por 100 dos 15 aos 37 anos, que segundo o acordo debe ter unha estrutura totalmente regular e proporcional. Esta medida perxudica ás mulleres por razón obvias, a partir da mesma evidencia que describía María Pazos: que a meirande parte das persoas que se xubilan con cotizacións de entre 15 e 25 anos son mulleres.

Lembremos a historia: ata a Lei 24/1997, con 15 anos cotizados se cobraba o 60 por 100 da pensión. Con 35, o 100 por 100. E, entre os dous extremos, o tipo acrecía en dous puntos por ano. Na Lei 24/1997 se estableceu a percentaxe no 50 por 100 aos 15 anos. Dos 15 aos 25 subía 3 puntos por ano ata chegar ao 80 por 100. E, dos 26 aos 35, 2 puntos por ano ata chegar ao 100 por 100. Lóxicamente, a reforma do 97 diminuiu a pensión ás persoas que se xubilaban con cotizacións de entre 15 e 25 anos, é dicir, a un colectivo feminizado. O impacto adverso para as mulleres era obvio. E agora, no Acordo, outra vez se perxudica aos e ás cotizantes con carreiras máis achegadas aos 15 anos. Porque lles deixa de crecer o 3 por 100 ao ano a pensión. Este colectivo perde proporcionalmente máis que o que ten cotizacións superiores aos 25 anos. Xa que logo: unha medida en aparienza ortodoxa prodúcelle un perxuízo particular ás mulleres. É doado de entender.

Segundo argumento:  esta “piadosa” referenza a que as mulleres que “interrumpan” a súa vida laboral por nacemento de fillo ou adopción poden adiantar en nove meses por fillo a súa xubilación cun máximo de dous anos, é dicir, non antes dos 65 anos. A medida en si mesma é de difícil interpretación, porque non é claro que vai significar “interrumpir”. Pero, por suposto, as mulleres que non a interrumpen porque xa están en paro, ou as que deciden non interrumpir, senón que se reincorporan ao traballo logo do permiso por maternidade, non poden adiantar a súa xubilación. A medida, por tanto, incentiva que as mulleres se afasten do mercado de traballo e que collan excedenzas longas por coidado de fillo, porque todo o período lles vai computar na xubilación. Noutras verbas: o Acordo fomenta o modelo tradicional de familia na que o home traballa e á muller lle “toca” o labor de coidado. Xusto o contrario do que se fai na “Europa civilizada”.

Por favor, leede o artigo de María Pazos. É máis instrutivo que esta entradiña. Pero permitídeme que engada que habería que introducir medidas que fagan que ás mulleres lles pague a pena traballar. E medidas que lles dean de verdade unha situación de igualdade na Seguridade Social. Unhas liñas de traballo nas que moitos Estados europeos -vg., Suecia ou Dinamarca, pero tamén Italia ou o Reino Unido- nos levan moita, moitísima ventaxa na reflexión e na posta en marcha de políticas prácticas.